Tüketici Kanunu
4822 YASA İLE DEĞİŞİK 4077 SAYILI TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN
BİRİNCİ KISIM
AMAÇ, KAPSAM, TANIMLAR
AMAÇ
MADDE
1 - Bu Kanunun amacı, kamu yararına uygun olarak tüketicinin sağlık ve
güvenliği ile ekonomik çıkarlarını koruyucu, aydınlatıcı, eğitici, zararlarını
tazmin edici, çevresel tehlikelerden korunmasını sağlayıcı önlemleri almak ve
tüketicilerin kendilerini koruyucu girişimlerini özendirmek ve bu konudaki
politikaların oluşturulmasında gönüllü örgütlenmeleri teşvik etmeye ilişkin
hususları düzenlemektir.
KAPSAM
MADDE
2 - Bu Kanun, 1 inci maddede belirtilen amaçlarla mal ve hizmet piyasalarında
tüketicinin taraflardan birini oluşturduğu her türlü "tüketici
işlemini" kapsar.
TANIMLAR
MADDE 3 - Bu Kanunun uygulanmasında;
a) Bakanlık: Sanayi ve Ticaret Bakanlığını,
b) Bakan: Sanayi ve Ticaret Bakanını,
c) Mal: Ticaret konusu taşınır eşyayı,
d) Hizmet: Bir ücret veya menfaat karşılığında
yapılan bedenî ve/veya fikrî faaliyetleri,
e) Standart: Türk Standardını,
f) Tüketici: Bir mal veya hizmeti özel amaçlarla
satın alarak nihaî olarak kullanan veya tüketen gerçek veya tüzelkişiyi,
g) Satıcı: Kamu kurum ve kuruluşları da dahil olmak
üzere tüketiciye mal ve hizmet sunan gerçek veya tüzelkişileri,
h) İmalatçı-Üretici: Kamu kurum ve kuruluşları da dahil
olmak üzere tüketiciye sunulmuş olan mal veya hizmetleri ya da bu mal veya
hizmetlerin hammadedelerini yahut ara mallarını üretenleri,
i) Tüketici Örgütleri: Tüketicinin korunması
amacıyla kurulan dernek, vakıf ve tüketim kooperatiflerini,
İfade eder.
MADDE
3- Bu Kanunun uygulamasında;
a)
Bakanlık: Sanayi ve Ticaret Bakanlığını,
b)
Bakan: Sanayi ve Ticaret Bakanını,
c) Mal:
Alış-verişe konu olan taşınır eşyayı, konut ve tatil amaçlı taşınmaz malları ve
elektronik ortamda kullanılmak üzere hazırlanan yazılım, ses, görüntü ve
benzeri gayri maddi malları,
d)
Hizmet: Bir ücret veya menfaat karşılığında yapılan mal sağlama dışındaki her
türlü faaliyeti,
e)
Tüketici: Bir mal veya hizmeti ticari veya mesleki olmayan amaçlarla edinen,
kullanan veya yararlanan gerçek ya da tüzel kişiyi,
f)
Satıcı: Kamu tüzel kişileri de dahil olmak üzere ticari veya mesleki
faaliyetleri kapsamında tüketiciye mal sunan gerçek veya tüzel kişileri,
g)
Sağlayıcı: Kamu tüzel kişileri de dahil olmak üzere ticari veya mesleki faaliyetleri
kapsamında tüketiciye hizmet sunan gerçek veya tüzel kişileri,
h)
Tüketici işlemi: Mal veya hizmet piyasalarında tüketici ile satıcı-sağlayıcı
arasında yapılan her türlü hukuki işlemi,
ı)
İmalatçı-Üretici: Kamu tüzel kişileri de dahil olmak üzere tüketiciye sunulmuş
olan mal veya hizmetleri ya da bu mal veya hizmetlerin hammaddelerini yahut ara
mallarını üretenler ile mal üzerine kendi ayırt edici işaretini, ticari
markasını veya unvanını koyarak satışa sunanları,
j)
İthalatçı: Kamu tüzel kişileri de dahil olmak üzere tüketiciye sunulmuş olan
mal veya hizmetleri ya da bu mal veya hizmetlerin hammaddelerini yahut ara
mallarını yurt dışından getirerek satışa sunan gerçek veya tüzel kişiyi,
k)
Kredi veren: Mevzuatları gereği tüketicilere nakit kredi vermeye yetkili olan
banka, özel finans kuruluşu ve finansman şirketlerini,
l)
Reklam veren: Ürettiği ya da pazarladığı malın/hizmetin tanıtımını yaptırmak,
satışını artırmak veya imajını yaratıp güçlendirmek amacıyla hazırlattığı,
içinde firmasının ya da mal/hizmet markasının yer aldığı reklamları yayınlatan,
dağıtan ya da başka yollarla sergileyen gerçek ya da tüzel kişiyi,
m)
Reklamcı: Ticari reklam ve ilanları reklam verenin duyduğu ihtiyaç
doğrultusunda hazırlayan ve reklam veren adına yayınlanmasına aracılık eden
ticari iletişim uzmanı gerçek ya da tüzel kişiyi,
n)
Mecra kuruluşu: Ticari reklam veya ilanı hedef kitleye ulaştıran iletişim
kanallarının ya da her türlü aracın sahibi, işleticisi veya kiralayıcısı olan
gerçek veya tüzel kişiyi,
o) Teknik
düzenleme: Bir ürünün ve hizmetin, ilgili idari hükümler de dahil olmak üzere,
özellikleri, işleme ve üretim yöntemleri, bunlarla ilgili terminoloji, sembol,
ambalajlama, işaretleme, etiketleme ve uygunluk değerlendirilmesi işlemleri
hususlarından biri veya birkaçını belirten ilgili Bakanlık tarafından Resmi
Gazetede yayımlanarak mecburi uygulamaya konulan standartlar dahil olmak üzere
uyulması zorunlu olan her türlü düzenlemeyi,
p)
Tüketici örgütleri: Tüketicinin korunması amacıyla kurulan dernek, vakıf veya
bunların üst kuruluşlarını,
ifade
eder.
İKİNCİ KISIM
TÜKETİCİNİN KORUNMASI VE AYDINLATILMASI
AYIPLI MAL VE HİZMETLER
MADDE 4 - Ambalajında, etiketinde, tanıtma ve
kullanma kılavuzunda yer alan veya satıcı tarafından vaadedilen veya
standardında tespit edilen nitelik ve/veya niceliğine aykırı olan ya da tahsis
veya kullanım amacı bakımından değerini veya tüketicinin ondan beklediği
faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddî, hukukî veya ekonomik eksiklikler
içeren mal veya hizmetler, ayıplı mal veya ayıplı hizmet olarak kabul edilir.
Satın alınan malın ayıplı olduğunun anlaşılması
halinde; tüketici, malı teslim aldığı tarihten itibaren 15 gün içerisinde bu
malları satıcı firmaya geri vererek değiştirilmesini veya ödediği bedelin
iadesini veya ayıbın neden olduğu değer kaybının bedelden indirimini ya da
ücretsiz olarak tamirini talep edebilir. Tüketici bu taleplerden herhangi
birisini tercihte serbesttir. Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi
yerine getirmekle yükümlüdür. Ayıplı maldan ve/veya ayıplı malın neden olduğu
her türlü zarardan dolayı tüketiciye karşı satıcı, bayi, acenta,
imalatçı-üretici ve ithalatçı, müştereken ve müteselsilen sorumludurlar.
Satılan malın ayıplı olduğunun bilinmemesi bu sorumluluğu ortadan kaldırmaz.
Satılan malın ayıbı gizli nitelikte ise veya ayıp
tüketiciden hile ile gizlenmişse, satıcı 15 gün içerisinde kendisine
başvurulmadığını ileri sürerek sorumluluktan kurtulamaz.
Satıcı daha uzun bir süre için garanti vermemiş ise,
ayıplı maldan ve ayıplı malın neden olduğu her türlü zararlardan dolayı
açılacak davalar, ayıp daha sonra ortaya çıkmış olsa bile malın tüketiciye
teslimi tarihinden itibaren 2 yıllık zamanaşımına tabidir. Ancak satıcı,
satılan malın ayıbını tüketiciden hile ile gizlemiş ise, 2 yıllık zamanaşımı
süresinden yararlanamaz.
Ayıplı hizmetler hakkında da yukarıdaki hükümler
uygulanır. Ayıplı hizmetin yeniden görülmesi imkansızlaşmışsa veya amaca aykırı
sonuçlar doğuracak nitelikte ise, bedel iadesinde tüketicinin ayıplı hizmetten
sağladığı fayda kadar indirim yapılır.
Ayıplı olduğu bilinerek satın alınan mal ve
hizmetler hakkında yukarıdaki hükümler uygulanmaz.
Satışa sunulacak kullanılmış, tamir edilmiş veya
ayıplı mal üzerine veya ambalajına, imalatçı veya satıcı tarafından alıcının
kolaylıkla okuyabileceği şekilde "Özürlüdür" ibaresini içeren bir
etiket konulması zorunludur. Bu durum, tüketiciye verilen fatura, fiş veya
satış belgesi üzerinde de gösterilir. Yalnızca ayıplı mal satan veya işyerinin
bir kat ya da reyon gibi bir bölümünü sürekli olarak ayıplı mal satışına tahsis
etmiş olan satıcılara yukarıdaki fıkra hükmü uygulanmaz. AYIPLI
MAL
MADDE
4- Ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda ya da reklam ve
ilanlarında yer alan veya satıcı tarafından bildirilen veya standardında veya
teknik düzenlemesinde tespit edilen nitelik veya niteliği etkileyen niceliğine
aykırı olan ya da tahsis veya kullanım amacı bakımından değerini veya
tüketicinin ondan beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi,
hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mallar, ayıplı mal olarak kabul edilir.
Tüketici,
malın teslimi tarihinden itibaren otuz gün içerisinde ayıbı satıcıya
bildirmekle yükümlüdür. Tüketici bu durumda, bedel iadesini de içeren
sözleşmeden dönme, malın ayıpsız misliyle değiştirilmesi veya ayıp oranında
bedel indirimi ya da ücretsiz onarım isteme haklarına sahiptir. Satıcı,
tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür. Tüketici bu
seçimlik haklarından biri ile birlikte ayıplı malın neden olduğu ölüm ve/veya
yaralanmaya yol açan ve/veya kullanımdaki diğer mallarda zarara neden olan
hallerde imalatçı-üreticiden tazminat isteme hakkına da sahiptir.
İmalatçı-üretici,
satıcı, bayi, acente, ithalatçı ve 10 uncu maddenin beşinci fıkrasına göre
kredi veren ayıplı maldan ve tüketicinin bu maddede yer alan seçimlik
haklarından dolayı müteselsilen sorumludur. Ayıplı malın neden olduğu zarardan
dolayı birden fazla kimse sorumlu olduğu takdirde bunlar müteselsilen
sorumludurlar. Satılan malın ayıplı olduğunun bilinmemesi bu sorumluluğu
ortadan kaldırmaz.
Bu
madde ile ayıba karşı sorumlu tutulanlar, ayıba karşı daha uzun bir süre ile
sorumluluk üstlenmemişlerse, ayıplı maldan sorumluluk, ayıp daha sonra ortaya
çıkmış olsa bile malın tüketiciye teslimi tarihinden itibaren iki yıllık
zamanaşımına tabidir. Bu süre konut ve tatil amaçlı taşınmaz mallarda beş
yıldır. Ayıplı malın neden olduğu her türlü zararlardan dolayı yapılacak
talepler ise üç yıllık zamanaşımına tabidir. Bu talepler zarara sebep olan
malın piyasaya sürüldüğü günden başlayarak on yıl sonra ortadan kalkar. Ancak,
satılan malın ayıbı, tüketiciden satıcının ağır kusuru veya hile ile gizlenmişse
zamanaşımı süresinden yararlanılamaz.
Ayıplı
malın neden olduğu zararlardan sorumluluğa ilişkin hükümler dışında, ayıplı
olduğu bilinerek satın alınan mallar hakkında yukarıdaki hükümler uygulanmaz.
Satışa
sunulacak ayıplı mal üzerine ya da ambalajına, imalatçı veya satıcı tarafından
tüketicinin kolaylıkla okuyabileceği şekilde "özürlüdür" ibaresini
içeren bir etiket konulması zorunludur. Yalnızca ayıplı mal satılan veya bir
kat ya da reyon gibi bir bölümü sürekli olarak ayıplı mal satışına, tüketicinin
bilebileceği şekilde tahsis edilmiş yerlerde bu etiketin konulma zorunluluğu
yoktur. Malın ayıplı olduğu hususu, tüketiciye verilen fatura, fiş veya satış
belgesi üzerinde gösterilir.
Güvenli
olmayan mallar, piyasaya özürlüdür etiketiyle dahi arz edilemez. Bu ürünlere,
4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına
Dair Kanun hükümleri uygulanır.
Bu
hükümler, mal satışına ilişkin her türlü tüketici işleminde de uygulanır.
AYIPLI HİZMET
MADDE
4/A.- Sağlayıcı tarafından bildirilen reklam ve ilanlarında veya standardında
veya teknik kuralında tespit edilen nitelik veya niteliği etkileyen niceliğine
aykırı olan ya da yararlanma amacı bakımından değerini veya tüketicinin ondan
beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik
eksiklikler içeren hizmetler, ayıplı hizmet olarak kabul edilir.
Tüketici,
hizmetin ifa edildiği tarihten itibaren otuz gün içerisinde bu ayıbı
sağlayıcıya bildirmekle yükümlüdür. Tüketici bu durumda, sözleşmeden dönme,
hizmetin yeniden görülmesi veya ayıp oranında bedel indirimi haklarına
sahiptir. Tüketicinin sözleşmeyi sona erdirmesi, durumun gereği olarak haklı
görülemiyorsa, bedelden indirim ile yetinilir.
Tüketici,
bu seçimlik haklarından biri ile birlikte 4 üncü maddede belirtilen şartlar
çerçevesinde tazminat da isteyebilir. Sağlayıcı, tüketicinin seçtiği bu talebi
yerine getirmekle yükümlüdür.
Sağlayıcı,
bayi, acente ve 10 uncu maddenin beşinci fıkrasına göre kredi veren, ayıplı
hizmetten ve ayıplı hizmetin neden olduğu her türlü zarardan ve tüketicinin bu
maddede yer alan seçimlik haklarından dolayı müteselsilen sorumludur. Sunulan
hizmetin ayıplı olduğunun bilinmemesi bu sorumluluğu ortadan kaldırmaz.
Daha
uzun bir süre için garanti verilmemiş ise, ayıp daha sonra ortaya çıkmış olsa
bile ayıplı hizmetten dolayı yapılacak talepler hizmetin ifasından itibaren iki
yıllık zamanaşımına tabidir. Ayıplı hizmetin neden olduğu her türlü zararlardan
dolayı yapılacak talepler ise üç yıllık zamanaşımına tabidir. Ancak, sunulan
hizmetin ayıbı, tüketiciden sağlayıcının ağır kusuru veya hile ile gizlenmişse
zamanaşımı süresinden yararlanılamaz.
Ayıplı
hizmetin neden olduğu zararlardan sorumluluğa ilişkin hükümler dışında, ayıplı
olduğu bilinerek edinilen hizmetler hakkında yukarıdaki hükümler uygulanmaz.
Bu
hükümler, hizmet sağlamaya ilişkin her türlü tüketici işleminde de uygulanır.
SATIŞTAN
KAÇINMA
MADDE 5 - Üzerinde "numunedir" veya
"satılık değildir" ibaresi bulunmayan bir malın; ticari bir kuruluşun
vitrininde, rafında veya açıkça görülebilir herhangi bir yerinde teşhir
edilmesi, onun stokta bulunduğu anlamına gelir. Satıcı teşhir ettiği malların
satışından kaçınamaz. Satılmadığı halde satılmış gibi gösteremez. Hizmetlerin
satışından da haklı bir sebep olmaksızın kaçınılamaz.
Satıcı bir mal veya hizmetin satışını, o mal veya
hizmetin kendisi tarafından belirlenen miktar, sayı, ebat veya süresi kadar
satınalınması ya da başka bir malın veya hizmetin satınalınması koşuluna bağlı
kılamaz.
Malın ya da hizmetin belli miktar, sayı, ebat ya da
süre koşuluyla satılması, teamül, ticarî örf veya adetten ise, üçüncü fıkra
hükmü uygulanmaz.
MADDE
5- Üzerinde "numunedir" veya "satılık değildir" ibaresi
bulunmayan bir malın; ticari bir kuruluşun vitrininde, rafında veya açıkça
görülebilir herhangi bir yerinde teşhir edilmesi halinde satıcı bu malların
satışından kaçınamaz.
Hizmet
sağlamada da haklı bir sebep olmaksızın kaçınılamaz.
Aksine
bir teamül, ticari örf veya adet yoksa satıcı bir mal veya hizmetin satışını o
mal veya hizmetin kendisi tarafından belirlenen miktar, sayı veya ebat gibi
koşullara ya da başka bir mal veya hizmetin satın alınmasına bağlı kılamaz.
Diğer
mal satışı ve hizmet sağlama sözleşmelerinde de bu hüküm uygulanır.
TAKSİTLİ SATIŞLAR
MADDE 6 - Taksitli satışlarda; tüketici, borçlandığı
toplam miktarı önceden ödeme hakkına sahiptir. Tüketici aynı zamanda, bir
taksit miktarından az olmamak şartıyla bir veya birden fazla taksit ödemesinde
bulunabilir. Her iki durumda da satıcı, ödenen miktara göre gerekli faiz
indirimini yapmakla yükümlüdür.
Satıcı, taksitlerden birinin veya birkaçının
ödenmemesi halinde kalan borcun tümünün ifasını talep etme hakkını saklı
tutmuşsa, bu hak; ancak satıcının bütün edimlerini ifa etmiş olması durumunda
ve tüketicinin ifa edilmemiş bir ediminin üzerinden en az dört hafta geçmiş
olması ve satıcının en az bir haftalık bir süre vererek muacceliyet uyarısında
bulunması koşullarıyla kullanılabilir. Taraflarca belirlenen ve tüketiciye
yazılı olarak bildirilen mal veya hizmetin toplam satış fiyatı hiçbir şekilde
artırılamaz.
Taksitli satışlarda satıcı, aşağıdaki bilgileri
yazılı olarak bildirmek ve taraflar arasında aktedilen sözleşmenin bir
nüshasını tüketiciye vermek zorundadır.
a) Mal ve hizmetlerin peşin satış fiyatı,
b) Vadeye göre faiz ile birlikte ödenecek toplam
satış fiyatı,
c) Faiz miktarı, faizin hesaplandığı yıllık oran ve
gecikme faizi oranı,
d) Ön ödeme tutarı,
e) Ödeme planı,
SÖZLEŞMEDEKİ
HAKSIZ ŞARTLAR
MADDE
6-Satıcı veya sağlayıcının tüketiciyle müzakere etmeden, tek taraflı olarak
sözleşmeye koyduğu, tarafların sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerinde iyi
niyet kuralına aykırı düşecek biçimde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olan
sözleşme koşulları haksız şarttır.
Taraflardan
birini tüketicinin oluşturduğu her türlü sözleşmede yer alan haksız şartlar
tüketici için bağlayıcı değildir.
Eğer
bir sözleşme şartı önceden hazırlanmışsa ve özellikle standart sözleşmede yer
alması nedeniyle tüketici içeriğine etki edememişse, o sözleşme şartının
tüketiciyle müzakere edilmediği kabul edilir.
Sözleşmenin
bütün olarak değerlendirilmesinden, standart sözleşme olduğu sonucuna varılırsa,
bu sözleşmedeki bir şartın belirli unsurlarının veya münferit bir hükmünün
müzakere edilmiş olması, sözleşmenin kalan kısmına bu maddenin uygulanmasını
engellemez.
Bir
satıcı veya sağlayıcı, bir standart şartın münferiden tartışıldığını ileri
sürüyorsa, bunu ispat yükü ona aittir.
6/A, 6/B, 6/C, 7, 9, 9/A, 10, 10/A
ve 11/A maddelerinde yazılı olarak düzenlenmesi öngörülen tüketici sözleşmeleri
en az on iki punto ve koyu siyah harflerle düzenlenir ve sözleşmede bulunması
gereken şartlardan bir veya birkaçının bulunmaması durumunda eksiklik sözleşmenin
geçerliliğini etkilemez. Bu eksiklik satıcı veya sağlayıcı tarafından derhal
giderilir.
Bakanlık standart sözleşmelerde yer alan haksız şartların tespit
edilmesine ve bunların sözleşme metninden çıkartılmasının sağlanmasına ilişkin
usul ve esasları belirler.
TAKSİTLE SATIŞ
MADDE
6/A- Taksitle satış, satım bedelinin en az iki taksitle ödendiği ve malın veya
hizmetin sözleşmenin düzenlendiği anda teslim veya ifa edildiği satım türüdür.
Taksitle
satış sözleşmesinin yazılı şekilde yapılması zorunludur. Sözleşmede bulunması
gereken asgari koşullar aşağıda gösterilmiştir:
a) Tüketicinin
ve satıcı veya sağlayıcının isim, unvan, açık adresleri ve varsa erişim
bilgileri,
b)
Malın veya hizmetin Türk Lirası olarak vergiler dahil peşin satış fiyatı,
c)
Vadeye göre faiz ile birlikte ödenecek Türk Lirası olarak toplam satış fiyatı,
d)
Faiz miktarı, faizin hesaplandığı yıllık oran ve sözleşmede belirlenen faiz
oranının yüzde otuz fazlasını geçmemek üzere gecikme faizi oranı,
e)
Peşinat tutarı,
f)
Ödeme planı,
g)
Borçlunun temerrüde düşmesinin hukuki sonuçları.
Satıcı
veya sağlayıcı, bu bilgilerin sözleşmede yer almasını sağlamak ve taraflar
arasında akdedilen sözleşmenin bir nüshasını tüketiciye vermekle yükümlüdür.
Sözleşmeden ayrı olarak kıymetli evrak niteliğinde senet düzenlenecekse, bu
senet, her bir taksit ödemesi için ayrı ayrı olacak şekilde ve sadece nama
yazılı olarak düzenlenir. Aksi takdirde, kambiyo senedi geçersizdir.
Taksitle
satışlarda; tüketici, borçlandığı toplam miktarı önceden ödeme hakkına
sahiptir. Tüketici aynı zamanda, bir taksit miktarından az olmamak şartıyla bir
veya birden fazla taksit ödemesinde bulunabilir. Her iki durumda da satıcı,
ödenen miktara göre gerekli faiz indirimini yapmakla yükümlüdür.
Satıcı
veya sağlayıcı, taksitlerden birinin veya birkaçının ödenmemesi halinde kalan
borcun tümünün ifasını talep etme hakkını saklı tutmuşsa, bu hak; ancak
satıcının veya sağlayıcının bütün edimlerini ifa etmiş olması durumunda ve
tüketicinin birbirini izleyen en az iki taksidi ödemede temerrüde düşmesi ve
ödenmeyen taksit toplamının satış bedelinin en az onda biri olması halinde
kullanılabilir. Ancak satıcının veya sağlayıcının bu hakkını kullanabilmesi
için en az bir hafta süre vererek muacceliyet uyarısında bulunması gerekir.
Sözleşme
şartları tüketici aleyhine hiçbir şekilde değiştirilemez.
DEVRE
TATİL
MADDE
6/B- Devre tatil sözleşmeleri, en az üç yıl süre için yapılan ve bu süre
zarfında yıl içinde, belirli veya belirlenebilecek ve bir haftadan az olmayacak
bir dönem için bir veya daha fazla sayıdaki taşınmazın kullanım hakkının devri
ya da devri taahhüdünü içeren ve bir nüshasının tüketiciye verilmesi zorunlu,
yazılı sözleşme ya da sözleşmeler grubudur.
Devre
tatil sözleşmelerine ilişkin usul ve esasları Bakanlık belirler.
PAKET
TUR
MADDE
6/C- Paket tur sözleşmeleri; ulaştırma, konaklama ve bunlara yardımcı
sayılmayan diğer turistik hizmetlerin en az ikisinin birlikte, her şeyin dahil
olduğu fiyatla satılan veya satış taahhüdü yapılan ve hizmeti yirmidört saatten
uzun bir süreyi kapsayan veya gecelik konaklamayı içeren ve bir nüshasının tüketiciye
verilmesi zorunlu, önceden düzenlenmiş yazılı sözleşmelerdir.
Paket
tur sözleşmelerine ilişkin usul ve esasları Bakanlık belirler.
KAMPANYALI
SATIŞLAR
MADDE 7 - Gazete, radyo, televizyon ilanı vesair
yollarla halka duyurularak düzenlenen kampanyalara iştirakçi kabul etmek
suretiyle ve malın veya hizmetin bilahare teslim edilmesi veya yerine
getirilmesi vaadiyle yapılan satışlarda, ilan ve taahhüt edilen mal ve
hizmetlerin teslimatının zamanında yapılmaması, fiyat, nitelik ve miktarında
anlaşmalara aykırı davranılması durumunda, satıcı, bayi, acenta, temsilci,
imalatçı-üretici ve ithalatçı müştereken ve müteselsilen sorumludur.
Kampanyalı satış olarak nitelendirilemeyen ancak,
malın veya hizmetin bilahare teslim veya yerine getirilmesi koşuluyla yapılan
her türlü satışlar da birinci fıkra hükmüne tabidir.
Kampanyalı satışlarda satıcı, 6 ncı maddenin üçüncü
fıkrasında belirtilen bilgilere ek olarak, "kampanya bitiş tarihi" ve
"malın ya da hizmetin teslim veya yerine getirilme tarih ve şekli"ne
ilişkin bilgileri de yazılı olarak vermekle yükümlüdür.
Taksitle yapılan kampanyalı satışlarda, 6 ncı
maddenin birinci ve ikinci fıkra hükümleri de uygulanır.
MADDE
7- Kampanyalı satış, gazete, radyo, televizyon ilanı ve benzeri yollarla
tüketiciye duyurularak düzenlenen kampanyalara iştirakçi kabul edilmesi ve
malın veya hizmetin daha sonra teslim veya ifa edilmesi suretiyle yapılan
satımdır.
Kampanyalı
satışlar Bakanlığın izni ile yapılır. Bakanlık hangi tür satışların izne tabi
olacağını, ön ödeme, taksit miktarı, teslim süresi, üretici firma garantisi,
yatırılacak teminat ile kampanyalı satışlarda uyulması gereken usul ve esasları
tespit eder.
İlan
ve taahhüt edilen mal veya hizmetin teslimatının veya ifasının hiç ya da gereği
gibi yapılmaması durumunda, satıcı, sağlayıcı, bayi, acente, imalatçı-üretici,
ithalatçı ve 10 uncu maddenin beşinci fıkrasına göre kredi veren müteselsilen
sorumludur.
Tüketici
kampanyadan ayrılmaya karar verdikten sonra kampanyayı düzenleyen, mal veya
hizmetin tüketiciye teslim tarihini geçmemek şartıyla tüketicinin o ana kadar
ödediği tüm bedeli ödemekle yükümlüdür.
Kampanyayı
düzenleyen, kampanyalı satışlarda düzenlenecek yazılı sözleşmede, 6/A
maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen bilgilere ek olarak "kampanya
bitiş tarihi" ve "mal veya hizmetin teslim veya yerine getirilme
tarih ve şekli"ne ilişkin bilgileri de içeren sözleşmenin bir nüshasını
tüketiciye vermek zorundadır.
Sözleşmede
aksi kararlaştırılmadıkça, ön ödeme tutarı, mal veya hizmetin satış bedelinin
yüzde kırkından fazla olamaz.
Kampanyalı
satışlarda malın teslim ya da hizmetin ifa süresi on iki ayı aşamaz. Konut ve
tatil amaçlı taşınmaz mallar için bu süre otuz aydır.
Tüketicinin
ödemeye ilişkin tüm edimlerini yerine getirmesi durumunda, malın teslimi ya da
hizmetin ifası, ödemenin bitimini takiben en geç bir ay içinde yapılmak
zorundadır.
Kampanyalı
taksitle satışlarda 6/A maddesi hükümleri de uygulanır.
KAPIDAN
SATIŞLAR
MADDE 8 -Kapıdan satışlar; işyeri, fuar, panayır
gibi satış mekanları dışında, önceden mutabakat olmaksızın yapılan değeri
53,079,000.- (elliüçmilyonyetmişdokuzbin) (*) Türk Lirasını aşan,
tecrübe ve muayene koşullu satışlardır.
______
(*) Madde 8 in 1. fıkrasındaki parasal sınır,
14.12.2002 tarih ve 24963 sayılı R.G.'de yayımlanan, Sanayi ve Ticaret
Bakanlığının TRKGM - 2002/7 sayılı tebliği ile
1.1.2003'den geçerli olmak üzere 53,079,000.- (elliüçmilyonyetmişdokuzbin) TL.
olarak tesbit edilmiş ve metne işlenmiştir. 
______
Bu tür satışlarda; tüketici, yedi günlük tecrübe ve
muayene süresi sonuna kadar malı kabul veya hiçbir gerekçe göstermeden,
reddetmekte serbesttir. Satıcı almış olduğu bedeli, kıymetli evrakı ve
tüketiciyi bu hukukî işlemden dolayı borç altına sokan her türlü belgeyi, cayma
bildiriminin kendisine iadeli taahhütlü mektup ya da noter aracılığı ile
ulaşması veya bizzat teslim edilmesi tarihinden itibaren 10 gün içerisinde
tüketiciye iade etmekle ve 20 gün içerisinde de malı geri almakla yükümlüdür.
Tüketici, malı kendisine teslim anındaki durumu ile
geri vermekle ve kullanım söz konusu ise, kullanma dolayısıyla malın ticarî
değerindeki kaybı tazminle yükümlüdür. Malın tüketicinin zilyedinde bulunması,
başlıbaşına bir değer azalmasını ifade etmez.
Mal veya hizmetin iadesi imkânsızlaşmış veya iade
amaca aykırı hale gelmişse tüketici, bu mal veya hizmetten sağladığı fayda
kadar bir bedeli satıcıya ödemekle yükümlüdür.
Satıcının mal veya hizmeti işyeri dışında satışa
sunması, teamül, ticarî örf veya adetten ise, bu madde uygulanmaz.
Taksitle yapılan kapıdan satışlarda, ayrıca 6 ncı
madde hükümleri de uygulanır.
Birinci fıkrada belirtilen 1.000.000 liralık değer,
her yılın Ekim ayı sonunda Devlet İstatistik Enstitüsü'nün Toptan Eşya
Fiyatları Endeksinde meydana gelen ortalama fiyat artışı oranında artar. Bu
durum, Bakanlıkça her yıl Aralık ayı içinde Resmî Gazetede ilan edilir.
MADDE
8- Kapıdan satış; işyeri, fuar, panayır gibi satış mekanları dışında yapılan
satımlardır.
Bakanlık,
kapıdan satış yapacaklarda aranılacak nitelikleri, bu Kanuna tabi olan ve
olmayan kapıdan satışları ve kapıdan satışlara ilişkin uygulama usul ve
esaslarını belirler.
Bu tür
satışlarda; tüketici, teslim aldığı tarihten itibaren yedi gün içinde malı
kabul etmekte veya hiçbir gerekçe göstermeden ve hiçbir yükümlülük altına
girmeden reddetmekte serbesttir. Hizmetlerin satımında ise bu süre, sözleşmenin
imzalandığı tarihten itibaren başlar. Bu süre dolmadan satıcı veya sağlayıcı,
kapıdan satış işlemine konu mal veya hizmet karşılığında tüketiciden herhangi
bir isim altında ödeme yapmasını veya borç altına sokan herhangi bir belge
vermesini isteyemez. Satıcı, cayma bildirimi kendisine ulaştığı andan itibaren
yirmi gün içerisinde malı geri almakla yükümlüdür.
Tüketici,
malın mutat kullanımı sebebiyle meydana gelen değişiklik ve bozulmalarından
sorumlu değildir.
Taksitle
yapılan kapıdan satışlarda 6/A maddesi, kampanyalı kapıdan satışlarda 7 nci
madde hükümleri ayrıca uygulanır.
KAPIDAN SATIŞLARDA SATICININ YÜKÜMLÜLÜĞÜ
MADDE 9 - Kapıdan satışlarda satıcı, hazırladığı sözleşme,
fatura veya tesellüm makbuzu ile birlikte en az 12 punto siyah koyu harflerle
yazılmış "Tüketicinin hiçbir hukukî ve cezaî sorumluluk üstlenmeksizin ve
hiçbir gerekçe göstermeksizin yedi gün içerisinde malı reddederek alım-satım
işleminden cayma hakkının var olduğunu ve cayma ihbarının satıcıya bildirimi
tarihinden itibaren on gün içinde de tüketicinin vermiş olduğu bedelin,
kıymetli evrakın ve tüketiciyi bu hukukî işlemden dolayı borç altına sokan her
türlü belgenin satıcı tarafından iade edileceği"ni bildiren bir belgeyi;
sahip olduğu hakların kendisine anlatıldığını, cayma hakkını açıklayan belgenin
kendisine teslim edilip satıcının açık adresinin bildirilmiş olduğunu beyan
eden ve tüketici tarafından da imzalanmış olan bir tutanak karşılığında tüketiciye
vermekle yükümlüdür.
Satıcı tüketiciden almış olduğu imzalı belgeyi bir
uyuşmazlık halinde mahkemeye ibraz etmekle yükümlüdür. Satıcının bu belgeyi
ibraz edememesi ya da ibraz etmemesi halinde, satıcının bu belgede belirtilmiş
olan borçlarını yerine getirmemiş olduğu kabul edilir.
KAPIDAN
SATIŞLARDA SATICININ VE SAĞLAYICININ YÜKÜMLÜLÜĞÜ
MADDE 9- Kapıdan satış sözleşmelerinde, sözleşmede
bulunması gereken diğer unsurlara ilave olarak mal veya hizmetin nitelik ve
niceliğine ilişkin açıklayıcı bilgiler, cayma bildiriminin yapılacağı açık
adres ve en az on altı punto ve koyu siyah harflerle yazılmış aşağıdaki ibare
yer almak zorundadır:
Tüketicinin
hiçbir hukuki ve cezai sorumluluk üstlenmeksizin ve hiçbir gerekçe
göstermeksizin teslim aldığı veya sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren
yedi gün içerisinde malı veya hizmeti reddederek sözleşmeden cayma hakkının var
olduğunu ve cayma bildiriminin satıcı/sağlayıcıya ulaşması tarihinden itibaren
malı geri almayı taahhüt ederiz.
Tüketici,
sahip olduğu haklarının da yazılı bulunduğu sözleşmeyi imzalar ve kendi el
yazısı ile tarihini yazar. Satıcı veya sağlayıcı, bu bilgilerin sözleşmede yer
almasını sağlamak ve taraflar arasında akdedilen sözleşmenin bir nüshasını
tüketiciye vermekle yükümlüdür.
Bu
madde hükümlerine göre düzenlenmiş bir sözleşmenin ve malın tüketiciye teslim
edildiğini ispat satıcıya veya sağlayıcıya aittir. Aksi takdirde, tüketici
cayma hakkını kullanmak için yedi günlük süre ile bağlı değildir.
MESAFELİ
SÖZLEŞMELER
MADDE
9/A- Mesafeli sözleşmeler; yazılı, görsel, telefon ve elektronik ortamda veya
diğer iletişim araçları kullanılarak ve tüketicilerle karşı karşıya
gelinmeksizin yapılan ve malın veya hizmetin tüketiciye anında veya sonradan
teslimi veya ifası kararlaştırılan sözleşmelerdir.
Mesafeli
satış sözleşmesinin akdinden önce, ayrıntıları Bakanlıkça çıkarılacak tebliğle
belirlenecek bilgilerin tüketiciye verilmesi zorunludur. Tüketici, bu bilgileri
edindiğini yazılı olarak teyit etmedikçe sözleşme akdedilemez. Elektronik
ortamda yapılan sözleşmelerde teyid işlemi, yine elektronik ortamda yapılır.
Satıcı
ve sağlayıcı, tüketicinin siparişi kendisine ulaştığı andan itibaren otuz gün
içerisinde edimini yerine getirir. Bu süre, tüketiciye daha önceden yazılı
olarak bildirilmek koşuluyla en fazla on gün uzatılabilir.
Satıcı
veya sağlayıcı elektronik ortamda tüketiciye teslim edilen gayri maddi malların
veya sunulan hizmetlerin teslimatının ayıpsız olarak yapıldığını ispatla
yükümlüdür.
Cayma
hakkı süresince sözleşmeye konu olan mal veya hizmet karşılığında tüketiciden
herhangi bir isim altında ödeme yapmasının veya borç altına sokan herhangi bir
belge vermesinin istenemeyeceğine ilişkin hükümler dışında kapıdan satışlara
ilişkin hükümler mesafeli sözleşmelere de uygulanır.
Satıcı
veya sağlayıcı cayma bildiriminin kendisine ulaştığı tarihten itibaren on gün
içinde almış olduğu bedeli, kıymetli evrakı ve tüketiciyi bu hukuki işlemden
dolayı borç altına sokan her türlü belgeyi iade etmek ve yirmi gün içerisinde
de malı geri almakla yükümlüdür.
TÜKETİCİ
KREDİSİ
MADDE 10 - Tüketicilerin banka veya benzeri finans
kurumlarına bir mal veya hizmeti satın almak amacıyla tüketici kredisi almak
için başvurmaları durumunda banka veya finansman kuruluşları ile tüketicileri
arasında yazılı bir sözleşmenin yapılması ve bu sözleşmenin bir nüshasının da
tüketiciye verilmesi zorunludur. Taraflar arasında akdedilen sözleşmede
öngörülen kredi şartları, sözleşme süresi içerisinde tüketici aleyhine
değiştirilemez. Sözleşmede;
a) Faizin hesaplandığı yıllık oran,
b) Ödeme tarihleri, anapara, faiz, fon ve diğer
masrafların ayrı ayrı belirtildiği ödeme planı,
c) Tüketici kredisi tutarı,
d) Faiz ve diğer unsurlarla birlikte toplam borç
tutarı,
e) İstenecek teminatlar,
f) Gecikme faizi oranı,
g) Borçlunun temerrüde düşmesinin hukukî sonuçları,
h) Kredinin vadesinden önce kapatılmasına ilişkin
şartlar,
Aranır.
Tüketici, banka veya finans kurumlarına borçlandığı
toplam miktarı önceden ödeyebileceği gibi aynı zamanda vadesi gelmemiş bir ya
da birden çok taksit ödemesinde de bulunabilir. Her iki durumda da banka veya
finans kurumları, ödenen miktara göre gerekli faiz, komisyon indirimini
yapmakla yükümlüdürler. Banka veya finans kurumlarının, tüketici kredisini,
belirli bir mal veya hizmetin satın alınması ya da belirli bir satıcı ile
yapılacak hukukî işlem koşulu ile vermeleri durumunda bunlar, satılan malın
ayıbından ötürü tüketiciye karşı satıcı ile müştereken ve müteselsilen sorumlu
olurlar.
MADDE 10- Tüketici kredisi, tüketicilerin bir mal veya
hizmet edinmek amacıyla kredi verenden nakit olarak aldıkları kredidir.
Tüketici kredisi sözleşmesinin yazılı olarak yapılması ve bu sözleşmenin bir
nüshasının tüketiciye verilmesi zorunludur. Taraflar arasında akdedilen
sözleşmede öngörülen kredi şartları, sözleşme süresi içerisinde tüketici
aleyhine değiştirilemez.
Sözleşmede;
a)
Tüketici kredisi tutarı,
b)
Faiz ve diğer unsurlarla birlikte toplam borç tutarı,
c)
Faizin hesaplandığı yıllık oran,
d)
Ödeme tarihleri, anapara, faiz, fon ve diğer masrafların ayrı ayrı belirtildiği
ödeme planı,
e)
İstenecek teminatlar,
f)
Akdi faiz oranının yüzde otuz fazlasını geçmemek üzere gecikme faizi oranı,
g)
Borçlunun temerrüde düşmesinin hukuki sonuçları,
h)
Kredinin vadesinden önce kapatılmasına ilişkin şartlar,
ı)
Kredinin yabancı para birimi cinsinden kullandırılması durumunda, geri ödemeye
ilişkin taksitlerin ve toplam kredi tutarının hesaplanmasında, hangi tarihteki
kurun dikkate alınacağına ilişkin şartlar,
Yer
alır.
Kredi
veren, taksitlerden birinin veya birkaçının ödenmemesi halinde kalan borcun
tümünün ifasını talep etme hakkını saklı tutmuşsa, bu hak; ancak kredi verenin
bütün edimlerini ifa etmiş olması durumunda ve tüketicinin birbirini izleyen en
az iki taksidi ödemede temerrüde düşmesi halinde kullanılabilir. Ancak kredi
verenin bu hakkını kullanabilmesi için en az bir hafta süre vererek muacceliyet
uyarısında bulunması gerekir. Tüketici kredisinin teminatı olarak şahsi teminat
verildiği hallerde, kredi veren, asıl borçluya başvurmadan, kefilden borcun
ifasını isteyemez.
Tüketici,
kredi verene borçlandığı toplam miktarı önceden ödeyebileceği gibi aynı zamanda
vadesi gelmemiş bir ya da birden çok taksit ödemesinde de bulunabilir. Her iki
durumda da kredi veren, ödenen miktara göre gerekli faiz ve komisyon indirimini
yapmakla yükümlüdür. Bakanlık ödenen miktara göre gerekli faiz ve komisyon
indiriminin ne oranda yapılacağının usul ve esaslarını belirler.
Kredi
verenin, tüketici kredisini, belirli marka bir mal veya hizmet satın alınması
ya da belirli bir satıcı veya sağlayıcı ile yapılacak satış sözleşmesi şartı
ile vermesi durumunda satılan malın veya hizmetin hiç ya da zamanında teslim
veya ifa edilmemesi halinde kredi veren tüketiciye karşı satıcı veya sağlayıcı
ile birlikte müteselsilen sorumlu olur.
Kredi
verenin ödemeleri bir kıymetli evraka bağlaması ya da krediyi kıymetli evrak
kabul etmek suretiyle teminat altına alması yasaktır. Bu yasağa rağmen
tüketiciden bir kıymetli evrak alınacak olursa, tüketici bu kıymetli evrakı
kredi verenden geri istemek hakkına sahiptir. Ayrıca, kredi veren kıymetli
evrakın ciro edilmesi sebebiyle tüketicinin uğradığı zararı tazmin etmekle yükümlüdür.
KREDİ
KARTLARI
MADDE
10/A- Kredi kartı ile mal veya hizmet alımı sonucu nakdi krediye dönüşen veya
kredi kartı ile nakit çekim suretiyle kullanılan krediler de 10 uncu madde
hükümlerine tabidir. Ancak, bu tür krediler hakkında 10 uncu maddenin ikinci
fıkrasının (a), (b), (h) ve (ı) bentleri ile dördüncü fıkra hükmü uygulanmaz.
Kredi
veren tarafından tüketiciye gönderilen dönemsel hesap özetleri, 10 uncu
maddenin ikinci fıkrasının (d) bendinde öngörülen ödeme planı hükmündedir.
Dönemsel hesap özetinde yer alan asgari ödeme tutarının vadesinde ödenmemesi
halinde; tüketici, 10 uncu maddenin (f) bendinde yer alan gecikme faizi dışında
herhangi bir isim altında yükümlülük altına sokulamaz.
Kredi
veren faiz artırımını otuz gün önceden tüketiciye bildirmek zorundadır. Kredi
veren tarafından artırılan faiz oranı geriye dönük olarak uygulanamaz. Tüketici
bildirim tarihinden itibaren en geç altmış gün içinde tüm borcu ödeyip kredi
kullanmaya son verdiği takdirde faiz artışından etkilenmez.
Mal
veya hizmetin kredi kartı ile satın alındığı durumlarda, satıcı veya sağlayıcı,
tüketiciden komisyon veya benzeri bir isim altında ilave ödemede bulunmasını
isteyemez.
SÜRELİ
YAYINLAR
MADDE 11 - Süreli yayınlara abone olan tüketiciler,
abonelik sözleşmesinde yer alan fiyat ve niteliğe ilişkin koşullara aykırı
davranılması hallerinde, abone işlemlerini yapan sorumlu kişiye ya da yayın
kurumuna isteklerini yazılı olarak bildirmek kaydıyla aboneliklerine tek
taraflı son verebilirler. Yayıncı, abone ücretinin geri kalan kısmını hiçbir
kesinti yapmaksızın 15 gün içinde iade etmekle yükümlüdür.
Tüketicinin aboneliğine son verme isteği; yazılı
bildirimin satıcıya ulaştığı tarihten itibaren günlük yayınlarda 15 gün,
haftalık yayınlarda 1 ay, aylık yayınlarda 3 ay sonra yürürlüğe girer.
Daha uzun süreli yayınlarda ise, bildirimden sonraki
ilk yayını müteakiben yürürlüğe konulur.
(Ek fıkra: 4226 - 15.1.1997) Süreli yayın
kuruluşlarınca düzenlenen ve her ne amaç ve şekilde olursa olsun, bilet, kupon,
iştirak numarası, oyun çekiliş ve benzeri yollarla süreli yayın dışında ikinci
bir ürün verilmesinin taahhüt edildiği kampanyalarda; kitap, dergi,
ansiklopedi, afiş, bayrak, poster, sözlü veya görüntülü manyetik bant veya
optik disk gibi süreli yayıncılık amaçlarına aykırı olmayan kültürel ürünler
dışında hiçbir mal ya da hizmetin taahhüdü ve dağıtımı yapılamaz. Her halukarda
bu mal veya hizmetin piyasa değeri, tüketicinin ilgili kampanya süresince
süreli yayını satın almak için ödediği toplam bedelin % 50'sini aşamaz ve bu
şekildeki kampanyaların süresi 60 günü geçemez. Kampanya konusu mal veya hizmet
bedelinin bir bölümünün tüketici tarafından karşılanması, bu mal veya hizmetin
ikinci ürün sayılmasına engel değildir.
(Ek fıkra: 4226 - 15.1.1997) Kampanya süresince,
süreli yayının satış fiyatı ikinci ürün olarak verilmesi taahhüt edilen mal
veya hizmetin yol açtığı maliyet artışı nedeniyle artırılamaz. Kampanya konusu
mal veya hizmet taahhüdü ve dağıtımı bölünerek yapılamayacağı gibi, bu mal veya
hizmetin ayrılmaz ya da tamamlayıcı parçaları da ayrı bir kampanya konusu
haline getirilemez. Bu Kanunun uygulanmasında, ikinci ürün olarak verilmesi
taahhüt edilen her bir mal veya hizmete ilişkin işlemler bağımsız bir kampanya
olarak kabul edilir.
MADDE
11- Süreli yayın kuruluşlarınca düzenlenen ve her ne amaç ve şekilde olursa
olsun, bilet, kupon, iştirak numarası, oyun, çekiliş ve benzeri yollarla süreli
yayın dışında ikinci bir ürün ve/veya hizmetin verilmesinin taahhüt edildiği
durumlarda; kitap, dergi, ansiklopedi, afiş, bayrak, poster, sözlü veya
görüntülü manyetik bant veya optik disk gibi süreli yayıncılık amaçlarına
aykırı olmayan kültürel ürünler dışında hiçbir mal ya da, hizmetin taahhüdü ve
dağıtımı yapılamaz. Bu amaçla kampanya düzenlenmesi halinde; kampanya süresi
altmış günü geçemez. Kampanya konusu mal veya hizmet bedelinin bir bölümünün
tüketici tarafından karşılanması istenemez.
Süreli
yayın kuruluşu, kampanyaya ait reklam ve ilanlarında, kampanya konusu mal veya
hizmetin Türkiye genelinde teslim ve ifa tarihlerine ilişkin programını ilan
etmek ve kampanya konusu mal veya hizmetin teslim ve ifasını, kampanyanın
bitiminden itibaren otuz gün içinde yerine getirmek zorundadır.
Kampanya
süresince, süreli yayının satış fiyatı, ikinci ürün olarak verilmesi taahhüt
edilen mal veya hizmetin yol açtığı maliyet artışı nedeniyle artırılamaz.
Kampanya konusu mal veya hizmet taahhüdü ve dağıtımı bölünerek yapılamayacağı
gibi, bu mal veya hizmetin ayrılmaz ya da tamamlayıcı parçaları da ayrı bir
kampanya konusu haline getirilemez. Bu Kanunun uygulamasında, ikinci ürün
olarak verilmesi taahhüt edilen her bir mal veya hizmete ilişkin işlemler
bağımsız bir kampanya olarak kabul edilir.
Süreli
yayın kuruluşları tarafından düzenlenmeyen, ancak süreli yayınla doğrudan veya
dolaylı irtibatlandırılan kampanyalar da bu hükümlere tabidir.
ABONELİK
SÖZLEŞMELERİ
MADDE
11/A- Her türlü abonelik sözleşmelerine
taraf olan tüketiciler, isteklerini satıcıya yazılı olarak bildirmek kaydıyla
aboneliklerine tek taraflı son verebilirler.
Satıcı
tüketicinin aboneliğe son verme isteğini, yazılı bildirimin kendisine ulaştığı
tarihten itibaren en geç yedi gün içinde yerine getirmekle yükümlüdür.
Süreli
yayın aboneliğine son verme isteği ise; yazılı bildirimin satıcıya ulaştığı
tarihten itibaren günlük yayınlarda onbeş gün, haftalık yayınlarda bir ay,
aylık yayınlarda üç ay sonra yürürlüğe girer. Daha uzun süreli yayınlarda ise,
bildirimden sonraki ilk yayını müteakiben yürürlüğe konulur.
Satıcı,
abone ücretinin geri kalan kısmını hiçbir kesinti yapmaksızın onbeş gün içinde
iade etmekle yükümlüdür.
ETİKET
MADDE 12 - Ticaret konusu olan ve perakende satışa
arz edilen malların veya ambalajlarının yahut kaplarının üzerine kolaylıkla
görülebilir, okunabilir şekilde o malın menşei, cinsi ve fiyatı hakkında
bilgileri içeren etiket konulması, etiket konulması mümkün olmayan hallerde
aynı bilgileri kapsayan listelerin görülebilecek şekilde uygun yerlere asılması
zorunludur. Hizmetlerin tarife ve fiyatlarını gösteren listeler de birinci
fıkraya göre düzenlenerek asılır.
Bakanlık, etiket ve tarife listelerinin şeklini,
içeriğini, usul ve esaslarını bir yönetmelikle düzenler.
Belediyeler, bu madde hükümlerinin uygulanması ve
izlenmesine ilişkin işleri yürütmekle görevlidirler.
FİYAT
ETİKETİ
MADDE
12- Perakende satışa arz edilen malların veya ambalajlarının yahut kaplarının
üzerine kolaylıkla görülebilir, okunabilir şekilde o malla ilgili tüm vergiler
dahil fiyat, üretim yeri ve ayırıcı özelliklerini içeren etiket konulması,
etiket konulması mümkün olmayan hallerde aynı bilgileri kapsayan listelerin
görülebilecek şekilde uygun yerlere asılması zorunludur.
Hizmetlerin
tarife ve fiyatlarını gösteren listeler de birinci fıkraya göre düzenlenerek
asılır.
Etiket,
fiyat ve tarife listelerinde belirtilen fiyat ile kasa fiyatı arasında fark
olması durumunda tüketici lehine olan fiyat üzerinden satış yapılır.
Fiyatı;
Bakanlar Kurulu, kamu kurum ve kuruluşları veya kamu kurumu niteliğinde meslek
kuruluşları tarafından belirlenen mal veya hizmetlerin, belirlenen bu fiyatın
üzerinde bir fiyatla satışa sunulması yasaktır.
Bakanlık,
etiket ve tarife listelerinin şeklini, içeriğini, usul ve esaslarını bir yönetmelikle
düzenler. Bakanlık ve belediyeler, bu madde hükümlerinin uygulanması ve
izlenmesine ilişkin işleri yürütmekle ayrı ayrı görevlidirler.
GARANTİ
BELGESİ
MADDE 13 - İthalatçı veya imalatçı firmalar ithal
ettikleri veya ürettikleri sanayi malları için garanti belgesi düzenlemek
zorundadırlar.
Garanti belgesinin tekemmül ettirelerek tüketiciye
verilmesi sorumluluğu, tüketicinin malı satın aldığı satıcı, bayi, acenta ya da
temsilciliklere aittir. Garanti süresi malın teslim tarihinden itibaren başlar
ve asgari bir yıldır. Garanti belgeleri, satın alınan mala ilişkin faturanın
tarih ve sayısı ile bandrol ve seri numarasını içermek zorundadır.
Satıcı; garanti belgesi kapsamındaki malların,
garanti süresi içerisinde, gerek malzeme ve işçilik gerekse montaj hatalarından
dolayı arızalanması halinde malı işçilik masrafı, değiştirilen parça bedeli ya
da başka herhangi bir ad altında hiçbir ücret talep etmeksizin tamir ile
yükümlüdür.
Garanti süresi içerisinde sık sık arızalanması
sonucu maldan yararlanamamanın süreklilik arzetmesi veya tamiri için gereken
azami sürenin aşılması hallerinde, tüketici, malın ücretsiz olarak yenisi ile
değiştirilmesini satıcıdan talep edebilir. Satıcı bu talebi reddedemez.
Tüketicinin bu talebine karşı satıcı, bayi, acenta,
imalatçı-üretici ve imalatçı müştereken ve müteselsilen sorumludurlar.
Tüketicinin malı kullanım kılavuzunda yeralan
hususlara aykırı kullanmasından kaynaklanan arızalar, iki ve üçüncü fıkra
hükümleri kapsamı dışındadır.
Bakanlık, hangi sanayi mallarının garanti belgesi
ile satılmak zorunda bulunduğunu ve bu malların arızalarının tamiri için
gereken azami süreleri Türk Standartları Enstitüsü ile birlikte müştereken
tespit ve ilanla görevlidir.
MADDE
13- İmalatçı veya ithalatçılar ithal ettikleri veya ürettikleri sanayi malları
için Bakanlıkça onaylı garanti belgesi düzenlemek zorundadır. Mala ilişkin
faturanın tarih ve sayısını içeren garanti belgesinin tekemmül ettirilerek
tüketiciye verilmesi sorumluluğu satıcı, bayi veya acenteye aittir. Garanti
süresi malın teslim tarihinden itibaren başlar ve asgari iki yıldır. Ancak,
özelliği nedeniyle bazı malların garanti şartları, Bakanlıkça başka bir ölçü
birimi ile belirlenebilir.
Satıcı;
garanti belgesi kapsamındaki malların, garanti süresi içerisinde arızalanması
halinde malı işçilik masrafı, değiştirilen parça bedeli ya da başka herhangi
bir ad altında hiçbir ücret talep etmeksizin tamir ile yükümlüdür.
Tüketici
onarım hakkını kullanmışsa, garanti süresi içerisinde sık arızalanması
nedeniyle maldan yararlanamamanın süreklilik arz etmesi veya tamiri için
gereken azami sürenin aşılması veya tamirinin mümkün bulunmadığının anlaşılması
hallerinde, 4 üncü maddede yer alan diğer seçimlik haklarını kullanabilir.
Satıcı bu talebi reddedemez. Tüketicinin bu talebinin yerine getirilmemesi
durumunda satıcı, bayi, acente, imalatçı-üretici ve ithalatçı müteselsilen
sorumludur.
Tüketicinin
malı kullanım kılavuzunda yer alan hususlara aykırı kullanmasından kaynaklanan
arızalar, iki ve üçüncü fıkra hükümleri kapsamı dışındadır.
Bakanlık,
hangi sanayi mallarının garanti belgesi ile satılmak zorunda bulunduğunu ve bu
malların arızalarının tamiri için gereken azami süreleri Türk Standartları
Enstitüsünün görüşünü alarak tespit ve ilanla görevlidir.
TANITMA
VE KULLANMA KILAVUZU
MADDE 14 - Sanayi mallarından ithal edilmiş
olanların, bakım, onarım ve kullanılmasına ait tanıtma ve kullanım
kılavuzlarının aslına uygun Türkçe tercümeleriyle, yurtiçinde üretilenlerin
bakım, onarım ve kullanılmasını gösterir Türkçe tanıtım ve kullanım
kılavuzlarıyla birlikte satılması zorunludur. Bakanlık, sanayi mallarından
hangilerinin tanıtma ve kullanım kılavuzu ile satılmak zorunda bulunduğunu Türk
Standartları Enstitüsü ile birlikte tespit ve ilanla görevlidir.
MADDE
14- Yurt içinde üretilen veya ithal edilen sanayi mallarının tanıtım, kullanım,
bakım ve basit onarımına ilişkin Türkçe kılavuzla ve gerektiğinde uluslararası
sembol ve işaretleri kapsayan etiketle satılması zorunludur.
Bakanlık,
sanayi mallarından hangilerinin tanıtma ve kullanım kılavuzu ve etiket ile
satılmak zorunda bulunduğunu ve bunlarda bulunması gereken asgari unsurları
Türk Standartları Enstitüsünün görüşünü alarak tespit ve ilanla görevlidir.
SERVİS HİZMETLERİ
MADDE 15 - İthalatçı veya imalatçılar sattıkları
sanayi malları için o malın Bakanlıkça tespit ve ilan edilen kullanım ömrü
süresince, bakım, onarım ve servis hizmetlerini yürütecek istasyonları kurmak
ve yeterli teknisyen kadrosu ile yedek parça stoku bulundurmak zorundadırlar.
Bakanlık, hangi mallar için servis istasyonları
kurulmasının zorunlu olduğu ile servis istasyonlarının kuruluş ve işleyişine
dair usul ve esasları Türk Standartları Enstitüsü ile müştereken tespit ve
ilanla görevlidir.
SATIŞ
SONRASI HİZMETLER
MADDE
15- İmalatçı veya ithalatçılar, sattıkları, ürettikleri veya ithal ettikleri
sanayi malları için o malın Bakanlıkça tespit ve ilan edilen kullanım ömrü
süresince, yeterli teknik personel ve yedek parça stoku bulundurmak suretiyle
bakım ve onarım hizmetlerini sunmak zorundadırlar.
İmalatçı
veya ithalatçıların bulundurmaları gereken yedek parça stok miktarı Bakanlıkça
belirlenir.
İthalatçının
herhangi bir şekilde ticari faaliyetinin sona ermesi halinde, kullanım ömrü
süresince bakım ve onarım hizmetlerini, o malın yeni ithalatçısı sunmak
zorundadır.
Bakanlık,
hangi mallar için servis istasyonları kurulmasının zorunlu olduğu ile servis
istasyonlarının kuruluş ve işleyişine dair usul ve esasları Türk Standartları
Enstitüsünün görüşünü alarak tespit ve ilanla görevlidir.
Garanti
belgesiyle satılmak zorunda olan bir sanayi malının garanti süresi sonrasında
arızalanması durumunda, o malın Bakanlıkça belirlenen azami tamir süresi içerisinde
onarımı zorunludur.
TİCARİ
REKLAMLAR VE İLANLAR
MADDE 16 - Ticarî reklam ve ilanların yasalara ve
genel ahlâka uygun, dürüst ve doğru olmaları esastır.
Tüketiciyi aldatıcı, yanıltıcı veya onun tecrübe ve
bilgi noksanlıklarını istismar edici, tüketicinin can ve mal güvenliğini
tehlikeye düşürücü, şiddet hareketlerini ve suç işlemeyi özendirici, kamu
sağlığını bozucu, hastaları, yaşlıları, çocukları ve özürlüleri istismar edici
reklam ve ilanları yapılamaz.
MADDE
16- Ticari reklam ve ilanların kanunlara, Reklam Kurulunca belirlenen ilkelere,
genel ahlaka, kamu düzenine, kişilik haklarına uygun, dürüst ve doğru olmaları
esastır.
Tüketiciyi
aldatıcı, yanıltıcı veya onun tecrübe ve bilgi noksanlıklarını istismar edici,
tüketicinin can ve mal güvenliğini tehlikeye düşürücü, şiddet hareketlerini ve
suç işlemeyi özendirici, kamu sağlığını bozucu, hastaları, yaşlıları, çocukları
ve özürlüleri istismar edici reklam ve ilanlar ve örtülü reklam yapılamaz.
Aynı
ihtiyaçları karşılayan ya da aynı amaca yönelik rakip mal ve hizmetlerin
karşılaştırmalı reklamları yapılabilir.
Reklam
veren, ticari reklam veya ilanda yer alan somut iddiaları ispatla yükümlüdür.
Reklam
verenler, reklamcılar ve mecra kuruluşları bu madde hükümlerine uymakla
yükümlüdürler.
REKLAM
KURULU
MADDE 17 - Ticarî reklam ve ilanlarda uyulması
gereken ilkeleri belirlemek, bu ilkeler çerçevesinde ticarî reklam ve ilanları
incelemek ve inceleme sonucuna göre 16 ncı madde hükümlerine aykırı hareket
edenleri cezalandırmak, söz konusu reklam ve ilanları durdurmak ve/veya aynı
yöntemle düzeltme hususlarında Bakanlığa öneride bulunmakla görevli bir
"Reklam Kurulu" kurulmuştur.
Reklam Kurulu, ticarî reklam ve ilanlarda uyulması
gereken ilkeleri belirlemede; ülke koşullarının yanısıra, reklamcılık alanında
evrensel kabul görmüş tanım ve kuralları da dikkate alır.
Başkanlığı, Bakanın görevlendireceği ilgili Genel
Müdür tarafından yürütülen Reklam Kurulu;
a) Bakanlıkça, yükseköğrenim görmüş ve iktisat,
maliye, hukuk ve işletmecilik dallarından birinde veya birkaçında en az 10
yıllık tecrübesi bulunan kişiler arasından görevlendirilecek bir üye,
b) Adalet Bakanlığı'nca bu Bakanlıkta idarî
görevlerde çalışan hâkimler arasından görevlendirilecek bir üye,
c) Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu'nca
görevlendirilecek bir üye,
d) Yükseköğretim Kurulunun reklamcılık alanında
uzman üniversite öğretim elemanları arasından seçeceği bir üye,
e) Türk Tabibleri Birliği Merkez Konseyi'nin
görevlendireceği bir üye,
f) Türkiye Barolar Birliğinin görevlendireceği bir
üye,
g) Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin
görevlendireceği bir üye,
h) Ankara, İstanbul ve İzmir Gazeteciler
Cemiyetlerinin kendi aralarından seçeceği bir üye,
i) Reklamcılar derneklerinin veya varsa üst kuruluşlarının
seçeceği bir üye,
j) Tüketici Konseyinin Konseye katılan tüketici
örgütü temsilcileri arasından seçeceği bir üye,
k) Türkiye Ziraat Odaları Birliğinin
görevlendireceği bir üye,
l) Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonunun
görevlendireceği bir üye,
m) Türk Standartları Enstitüsü'nden bir üye,
n) Diyanet İşleri Başkanlığından bir üye,
o) Mühendis Odaları Birliğinden bir üye,
p) İşçi Konfederasyonlarından iki üye,
Olmak üzere onyedi üyeden oluşur.
Kurul üyelerinin görev süreleri üç yıldır. Süresi
bitenler yeniden görevlendirilebilir veya seçilebilir. Üyelikler herhangi bir
sebeple boşaldığı takdirde boşalan yerlere üçüncü fıkra esasları dahilinde bir
ay içerisinde görevlendirme veya seçim yapılır.
Kurul en az ayda bir defa veya ihtiyaç duyulduğu her
zaman Başkanın çağrısı üzerine toplanır.
Kurul, Başkan dahil en az dokuz üyenin hazır
bulunması ile toplanır ve toplantıya katılanların çoğunluğu ile karar verir.
Kurul, gerekli görülen hallerde sürekli ve geçici
olarak görev yapmak üzere özel ihtisas komisyonları kurabilir. Kurulun bu
komisyonlarda görev yapmasını uygun göreceği kamu personeli, ilgili kamu
kuruluşlarınca görevlendirilir.
Kurul üyeleri ile özel ihtisas komisyonu üyelerinden
kamu görevlisi olanlara verilecek huzur hakkı ile kamu görevlisi olmayan kurul
üyelerine ödenecek huzur ücreti Bakanlıkça belirlenir.
Kurulun sekreterya hizmetleri Bakanlık tarafından
yerine getirilir.
Reklam kurulunun görevleri, kuruluş, çalışma usul ve
esasları ile sekreterya hizmetlerinin ne suretle yerine getirileceği Bakanlık
tarafından çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.
MADDE
17- Ticari reklam ve ilanlarda uyulması gereken ilkeleri belirlemek, bu ilkeler
çerçevesinde ticari reklam ve ilanları incelemek ve inceleme sonucuna göre, 16
ncı madde hükümlerine aykırı reklam ve ilanları üç aya kadar tedbiren durdurma
ve/veya durdurma ve/veya aynı yöntemle düzeltme ve/veya para cezası verme
hususlarında görevli bir Reklam Kurulu oluşturulur. Reklam Kurulu kararları
Bakanlıkça uygulanır.
Reklam
Kurulu, ticari reklam ve ilanlarda uyulması gereken ilkeleri belirlemede; ülke
koşullarının yanı sıra, reklamcılık alanında evrensel kabul görmüş tanım ve
kuralları da dikkate alır.
Başkanlığı,
Bakanın görevlendireceği ilgili Genel Müdür tarafından yürütülen Reklam Kurulu;
a)
Bakanlıkça ilgili Genel Müdür Yardımcıları arasından görevlendirilecek bir üye,
b)
Adalet Bakanlığınca, bu Bakanlıkta idari görevlerde çalışan hakimler arasından
görevlendirilecek bir üye,
c)
Türkiye Radyo-Televizyon Kurumunca görevlendirilecek reklam konusunda uzman bir
üye,
d)
Yükseköğretim Kurulunun reklamcılık alanında uzman üniversite öğretim
elemanları arasından seçeceği bir üye,
e)
Türk Tabibleri Birliği Merkez Konseyinin görevlendireceği doktor bir üye,
f)
Türkiye Barolar Birliğinin görevlendireceği avukat bir üye,
g)
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin değişik sektörlerden görevlendireceği
dört üye,
h)
Türkiye'deki tüm gazeteciler derneklerinin kendi aralarından seçeceği bir üye,
i)
Reklamcılar derneklerinin veya varsa üst kuruluşlarının seçeceği bir üye,
j)
Tüketici Konseyinin Konseye katılan tüketici örgütü temsilcileri arasından
seçeceği veya üst örgütlerinin görevlendireceği bir üye,
k)
Türkiye Ziraat Odaları Birliğinin görevlendireceği bir üye,
l)
Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonunun görevlendireceği bir üye,
m)
Türk Standartları Enstitüsünden bir üye,
n)
Diyanet İşleri Başkanlığından bir üye,
o)
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğinden bir üye,
p)
İşçi sendikaları konfederasyonlarından bir üye,
r)
Memur sendikaları konfederasyonlarından bir üye,
s)
Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları
Birliğinin görevlendireceği bir üye,
t)
Ankara, İstanbul ve İzmir Büyükşehir Belediyelerinin kendi aralarından seçeceği
bir üye,
u)
Türk Eczacılar Birliğinden bir üye,
v)
Türk Diş Hekimleri Birliğinden bir üye,
y)
Tarım ve Köyişleri Bakanlığından ve Sağlık Bakanlığından ikişer üye,
Olmak
üzere yirmi beş üyeden oluşur.
Kurul
üyelerinin görev süreleri üç yıldır. Süresi bitenler yeniden
görevlendirilebilir veya seçilebilir. Üyelikler herhangi bir sebeple boşladığı
takdirde boşalan yerlere üçüncü fıkra esasları dahilinde bir ay içerisinde
görevlendirme veya seçim yapılır.
Kurul
en az ayda bir defa veya ihtiyaç duyulduğu her zaman Başkanın çağrısı üzerine
toplanır.
Kurul,
Başkan dahil en az ondört üyenin hazır bulunması ile toplanır ve toplantıya
katılanların çoğunluğu ile karar verir.
Kurul,
gerekli görülen hallerde sürekli ve geçici olarak görev yapmak üzere özel
ihtisas komisyonları kurabilir. Kurulun bu komisyonlarda görev yapmasını uygun
göreceği kamu personeli, ilgili kamu kuruluşlarınca görevlendirilir.
Kurul
üyeleri ile özel ihtisas komisyonu üyelerinden kamu görevlisi olanlara
verilecek huzur hakkı ile kamu görevlisi olmayan kurul üyelerine ödenecek huzur
ücreti Maliye Bakanlığının uygun görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir.
Kurulun
sekretarya hizmetleri Bakanlık tarafından yerine getirilir.
Reklam
Kurulu kararları, tüketicilerin bilgilendirilmesi, aydınlatılması ve ekonomik
çıkarlarının korunması amacıyla Reklam Kurulu Başkanlığınca açıklanır.
Reklam
Kurulunun görevleri, kuruluş, çalışma usul ve esasları ile sekretarya
hizmetlerinin ne suretle yerine getirileceği Bakanlık tarafından çıkarılacak
bir yönetmelikle belirlenir.
ZARARLI
VE TEHLİKELİ MAL VE HİZMETLER
MADDE 18 - Tüketicinin kullanımına sunulan mal ve
hizmetlerin kişi ve çevre sağlığına zararlı veya tehlikeli olabilmesi
durumunda, bu malların emniyetle kullanılabilmesi için üzerine veya ekli
kullanım kılavuzlarına, bu durumla ilgili açıklayıcı bilgi ve uyarılar, açıkça
görülecek ve okunacak şekilde konulur veya yazılır. Bakanlık, hangi mal veya
hizmetlerin açıklayıcı bilgi ve uyarıları taşıması gerektiğini ve bu bilgi ve
uyarıların şeklini ve yerini Türk Standartları Enstitüsü ile birlikte tespit ve
ilanla görevlidir.
MADDE
18- Tüketicinin kullanımına sunulan mal ve hizmetlerin kişi beden ve ruh
sağlığı ile çevreye zararlı veya tehlikeli olabilmesi durumunda, bu malların
emniyetle kullanılabilmesi için üzerine veya ekli kullanım kılavuzlarına, bu
durumla ilgili açıklayıcı bilgi ve uyarılar, açıkça görülecek ve okunacak
şekilde konulur veya yazılır.
Bakanlık,
hangi mal veya hizmetlerin açıklayıcı bilgi ve uyarıları taşıması gerektiğini
ve bu bilgi ve uyarıların şeklini ve yerini ilgili bakanlık ve diğer
kuruluşlarla birlikte tespit ve ilanla görevlidir.
HİZMET DENETİMİ
MADDE 19.- (Değişik madde ve başlığı: 4703 -
29.6.2001 / m.15 - Yürürlük m.16)
Tüketiciye sunulan hizmetler; can ve mal güvenliği ile çevreye zarar vermemeli,
ilgili mevzuata veya standardına, bunların bulunmaması halinde belirlenecek
teknik kurallara uygun olmalıdır. Bakanlık, bu esaslara göre denetim yapmak
veya yaptırmakla görevlidir.
MAL VE
HİZMET DENETİMİ
MADDE
19- Tüketiciye sunulan mal
ve hizmetler; ilgili bakanlıklar tarafından Resmi Gazetede yayımlanarak mecburi
uygulamaya konulan standartlar dahil olmak üzere uyulması zorunlu olan teknik
düzenlemeye uygun olmalıdır.
İlgili
bakanlıklar, bu esaslara göre denetim yapmak veya yaptırmakla görevlidir. Mal
ve hizmet denetimine ilişkin usul ve esaslar her bir ilgili bakanlıkça ayrı
ayrı tespit ve ilan edilir.
TÜKETİCİNİN
EĞİTİLMESİ
MADDE 20 - Tüketicinin eğitilmesi konusunda her
derecedeki okulların ders programlarına Millî Eğitim Bakanlığınca gerekli
ilaveler yapılır.
Tüketicinin eğitilmesi ve aydınlatılması için kitap,
mecmua ve broşür çıkarılmasına ve tüketicinin bilinçlendirilmesi için radyo ve
televizyonlarda programlar düzenlenmesine ilişkin usul ve esaslar, Tüketici
Konseyinin önerisi ile Bakanlıkça tesbit ve ilan olunur.
MADDE
20- Tüketicinin eğitilmesi konusunda örgün ve yaygın eğitim kurumlarının ders programlarına, Milli Eğitim Bakanlığınca
gerekli ilaveler yapılır.
Tüketicinin
eğitilmesi ve bilinçlendirilmesi için radyo ve televizyonlarda programlar
düzenlenmesine ilişkin usul ve esaslar, Tüketici Konseyinin önerisi ile
Bakanlıkça tespit ve ilan olunur.